Thỉnh thoảng tôi có vào các trang web bằng Hoa ngữ để đọc các bài thơ Đường thì thấy có bài thơ “Trường Can Hành” của Lý Thái Bạch được ghi chú có sự sai biệtmột số chữ trong câu thơ (cả 2 bài, hồi 1 và hồi 2) mà theo như trang web của ông Bùi Minh Long 裴 明 龍 viết. (ông Bùi Minh Long là một học giả và cũng là môt trước tác gia nổi tiếng ở Hoa Lục) ghi lại như sau:
Theo ông thì có sự sai biệt một vài chữ trong mỗi bài thơ Trường Can Hành, nhưng không thấy ông xác định chữ nào của bài nào là đúng và sai, và chữ nào của bài nào là sai và đúng, chỉ thấy ông chú thích trong cả 2 bài và có đánh dấu bên hong của mỗi câu bị sai, trong cả 2 bài.
(những chữ mà ông Bùi Minh Long ghi chú là sai biệt, nhưng theo nhận xét của tôi, thì dù cho có một chữ trong câu đó sai, thì cũng không làm thay đổi ý nghĩa của câu thơ đó bao nhiêu).
Nay tôi post lên đây để quý vị nào yêu thích thơ Đường Luật trước thưởng lãm sau tùy nghi.
Những chữ sai biệt xin ghi bên hong của mỗi câu thơ và có tô màu sắc khác nhau để quý vị dễ nhận dạng.
Dưới đây là những chữ khác biệt trong bài (TCH hồi 1) từ trên đếm xuống theo thứ tự từng câu, như câu thứ 8 chữ THƯỜNG (嘗) hay là chữ THƯỢNG (尚), câu 14 là chữ KHỞI (豈) hoặc SỈ (恥, câu 16 là chữ DỰ (預) bài kia thì Dự (澦) có thêm bộ THỦY, câu 18 chữ MINH (鳴) hay là THANH (聲), câu 19 chữ TRÌ (遲) hay là CỰU (舊), câu 20 chữ LỤC (綠) hay là chữ THƯƠNG (蒼), câu 23 chữ LAI (來) hay là HUỲNH (黃).
Thưa các bạn, ngay như các bài thơ Đường đã được in ấn từ trong nước: (Hoa Lục hoặc Đài Loan) vẫn còn bị sai lạc, huống hồ các bài thơ Đường được chuyển dịch sang Việt ngữ và được in ấn theo lốí cổ điển trước những năm 75 tại VN, do kỹ thuật in ấn vào thời điểm đó, bằng cách là nhờ các tay thợ sắp chữ, sắp những con chữ vào khuôn bảng kẻm bằng chì, rồi phết mực lên in thì chắc chắn sẽ khó tránh khỏi những nhầm lẫn hoặc sai lạc dẫn đến chỗ tam sao thất bổn.
Dưới đây là bài chuyển ngữ và dịch nôm theo thể Lục Bát của tôi.
Thiếp phát sơ phúc ngạch. Chiết hoa môn tiền kịch, Lang kỵ trúc mã lai. Nhiễu sàng lộng thanh mai, Đồng cư Trường Can lý. Lưỡng tiểu vô hiềm sai, Thập tứ vi quân phụ. Tu nhan vị thường khai, (nhan hay là thượng) Đê đầu hướng ám bích. Thiên hoán bất nhất hồi, Thập ngũ thủy triển mi. Nguyện đồng trần dữ hôi, Thường tồn bão trụ tín. Khởi thượng vọng phu đài, (khởi hoặc là sỉ) Thập lục quân viễn hành. Cù Đường Liễm Dự đôi, (có bộ thủy) Ngũ nguyệt bất khả xúc. Viên minh thiên thượng ai, (minh hoặc là thanh) Môn tiền trì hành tích. (trì hoặc là cựu) Nhất nhất sinh lục đài, (lục hoặc là thương) Đài thâm bất khả tảo. Lạc diệp thu phong tảo. Bát nguyệt hồ điệp lai, (lai hoặc là huỳnh) Song phi tây viên thảo. Cảm thử thương thiếp tâm, Tọa sầu hồng nhan lão. Tảo vãn hạ Tam Ba, Dự tương thư báo gia. Tương nghinh bất đạo viễn, Trực chí Trường Phong Sa.
Lý Bạch
Dịch nôm theo thể thơ Lục Bát HÀNH KHÚC TRƯỜNG CAN (1) Tóc trên trán Thiếp vừa dài, Hái hoa trước cửa, ngày ngày đùa chơi. Ngựa tre Chàng cưỡi đến nơi, Quanh sàng nghịch ném tơi bời quả mơ. Truờng Can cùng ngụ bấy giờ, Hồn nhiên hai đứa ngây thơ biết gì. Lúc Thiếp mười bốn vu qui, Thẹn thùng má đỏ thường khi rượi buồn. Quay đầu vào vách, đêm buông, Nghìn câu Chàng gọi thiếp luôn im lời. Mười lăm nhan sắc tuyệt vời, Đường trần thề nguyện trọn đời thủy chung. Thương Chàng nghĩ ngợi mông lung, Cần chi lên gác tựa lưng đợi chồng. Năm mười sáu, Chàng ruổi rong, Cù Đường, Diễm Dự đồi sông ảm sầu. (*) Tháng ngày xa cách rầu rầu, Trời buồn, vượn hú một mầu thê lương. Chân Chàng in dấu trước vườn, Rêu xanh còn mọc quanh tường, mái tranh. Làm sao quét sạch rêu xanh, Thu về lá rụng trơ cành, ban mai. Tháng Tám bươm bướm vãng lai, Đủ đôi đủ cặp lượn bay Tây vườn. Khiến lòng sầu nhớ vấn vương, Má hồng phai nhạt canh trường xót thương. Tam Ba, sớm tối băng đường, Được tin nhạn báo Chàng đương trở về. Đón nhau nào quãng sơn khê, Trường Phong Sa đó, phu thê tương phùng. Đông Thiên Triết (*) địa danh ở tỉnh Tứ Xuyên: Cù Đường, Diễm Dự (Bài Trường Can Hành hồi 2 sẽ đăng tiếp kỳ tới)