VBXH. Đổng Hồ Bút

Trong quyển Điển Tích, Danh Nhân Từ Điển thấy có ghi một mẫu chuyện rất lý thú, với tiêu đề là “Đổng Hồ Bút” như sau:

Đổng Hồ là một vị quan trông coi việc chép sử vào đời nhà Tấn. Lúc đó có quan Tướng Quốc cầm quyền chính trong nước tên là Triệu Tuấn, nhưng Triệu Tuấn lại để Vua Tấn bị Triệu Xuyên giết chết. Đổng Hồ viết vào sử là: “Triệu Tuấn đã giết Vua Tấn” Triệu Tuấn lấy làm xấu hổ, sợ đời sau phê phán hành động phản nghịch của mình, bèn yêu cầu Đổng Hồ sửa lại là: “chính Triệu Xuyên đã giết Vua”, Đổng Hồ phản đối cho rằng: Ông làm quan đầu triều mà để cho Triệu Xuyên giết Vua, thì ông phải gánh lấy trách nhiệm và tội tình.

Đổng Hồ nhất quyết không chịu sửa, Triệu Tuấn hăm dọa và cưỡng bức, Đổng Hồ cương quyết và trả lời: Ông có thể giết chết tôi, nhưng nếu biểu tôi chữa bút thì nhất định là không thể được.

Đức Khổng Tử khen rằng: Đổng Hồ là một sử gia tốt. có tinh thần trách nhiệm của một sử gia. Về sau, trong bài “Chính Khí Ca” của văn sĩ Văn Thiên Tường có câu: “Vi Tấn Đổng Hồ Bút” có nghĩa là: “Ấy là ngòi bút của ông Đổng Hồ đời nhà Tấn”, ý nói Đổng Hồ có ngòi bút thẳng thắn không thiên vị bất kỳ một ai cho dù dao kiếm kề cổ.

Đọc qua cốt truyện trên, ngẫm thời xưa mà có vị quan chép sử, công minh, trực tính, chuyện có sao thì ghi chép y như vậy, không lương lẹo, dù bị thế lực uy hiếp, thà chết chớ không sửa lời, sửa chữ. Thật là một tấm gương khả kính và dáng được sách sử lưu truyền phương tính, cho nên tôi ghi lại ít dòng chữ qua bài thơ dưới đây để tỏ lòng ngưỡng vọng vị sử quan như Đổng Hồ:

Trân trọng

ĐTT

Cảm Đề Đổng Hồ Bút 

Ngồi buồn nghiệm cổ luận kim chơi,
Xét thấy Đổng Hồ bút tuyệt vời.
Dẫu chém trăm đao không nát chữ, 
Dù đâm nghìn nhát vẫn nguyên lời. 
Thông cao ngạo nghễ màng chi sấm, 
Tùng bách hiên ngang há ngại trời. 
Lấy dạ chính nhân ghi chép sử, 
Phương danh hậu thế tạc muôn đời.

June19/1999